قسمت ششم
قصه حضرت آدم در سوره الحجر( بندگی خداوند راه نجاتاز دامهای شیطان)
زمینه نزول سوره: سوره حجر در دوره مکی و در اوایل بعثت نازل شده و در فضایی عرضه می‌شود که مخاطبان آن عمدتاً مشرکان و کسانی بودند که دعوت پیامبر(ص) را به چالش می‌کشیدند.
2. آفرینش حضرت آدم: در این سوره، حضرت آدم(ع) به عنوان نخستین انسان از خاک آفریده شده و نقش انسان به عنوان خلیفه خداوند بر روی زمین برجسته می‌شود.
3. دستور الهی به سجده: پس از آفرینش آدم، خداوند به فرشتگان فرمان داد تا به او سجده کنند تا نشانه‌ای از بندگی و افتخار نسبت به آفرینش الهی مبین گردد.
4. سرپیچی ابلیس: ابلیس، که در میان موجودات مخلوق قرار داشت، از آنکه دستور سجده را نپذیرد برخوردار از تکبر و غرور شد و به خودبزرگ‌بینی دلالت نمود.
5. دلیل نافرمانی ابلیس: ابلیس دلیل نافرمانی خود را از برتری داشتن بر آدم به دلیل اینکه از آتش آفریده شده و آدم از خاک، اعلام می‌کند؛ این تفکر منجر به رد امر الهی و نشانه‌ای از غرور مطلق او می‌شود.
6. عذاب ابلیس: به‌علت استکبار و سرپیچی، خداوند ابلیس را از درگاه خود رانده و به وی سرزنش شدید نسبت داده می‌شود که ادامه راه او به سوی سقوط مطلق رقم خورده است.
7. هدف داستان در دعوت الهی: روایت این قصه در سوره حجر، تأکید بر ضرورت بندگی خداوند و اطاعت از فرمان او به عنوان تنها راه نجات از دامهای شیطان است.
8. هشدار نسبت به تکبر: داستان حضرت آدم(ع) و سرپیچی ابلیس، پیامی هشداری به انسان‌هاست که تکبر و خودبرتربینی می‌تواند آنان را به دام وسوسه‌ها و انحراف از راه راست هدایت کند.
9. پیام بندگی و نجات: نصوص این سوره نشان می‌دهد که تنها از طریق بندگی خالص و اطاعت مطلق از خداوند می‌توان از وسوسه‌های شیطان و فتنه‌های او نجات یافت و از سقوط در دام شیطانی رهایی یافت.
10. دعوت به توبه و پیروی: در پایان، قصه حاضر دعوت است تا انسان با ترک تکبر و سرپیچی، به بندگی خداوند روی آورد و با پذیرش فرمان الهی، راه نجات از فریب‌های شیطان را پیمود؛ به همین دلیل، این داستان همچون درس و هشداری برای تمامی مومنان و انسان‌ها مطرح شده است.
نویسندگان :سمیه عمادی اندانی، رضا شکرانی، مهری کریمی
فصلنامه علمی پژوهشی علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا تهران
انـجمـن علــمی، نگاهیـــے نو بـــہ اندیــشـہ ورزیــدن
کانال ایتا: